Ngày xửa ngày xưa, có một Thiền sư sống trong một tu viện Phật giáo.

  Một ngày nọ, có một người thanh niên học trò đến gặp ông và thưa rằng: “Thưa Sư Phụ, tâm trí con rất hỗn loạn, nhiều ý nghĩ cứ liên tục hiện lên trong đầu con. Xin hãy ban cho con một câu thần chú để làm giảm những suy nghĩ đó.”

  Thiền sư nhìn anh ta và nói: “Học trò của thầy, con hãy bắt đầu tập hành thiền mỗi ngày đi, bằng cách tập ngồi thiền từ từ thì tâm con sẽ yên ổn lại”.

  Nhưng người học trò thưa: “Thưa Sư Phụ, xin thầy đừng bảo con ngồi thiền nữa. Con không thích tập thiền vì khi con cố gắng thiền thì suy nghĩ bắt đầu xuất hiện trong tâm trí con nhiều hơn và hầu hết là những suy nghĩ tiêu cực khiến tâm trí con trở nên bồn chồn và bất an hơn”.

  Thiền sư nói, “Đừng lo lắng con trai, điều đó xảy ra trong giai đoạn đầu của việc hành thiền thôi, nhưng nếu con kiên trì thực hành thiền định một cách chậm rãi và từ từ thì tâm trí con sẽ bắt đầu lắng dịu”. Nhưng người thanh niên học trò một lần nữa cố gắng thưa: “Sư Phụ, Thiền không phải là sở thích của con, xin cho con một câu thần chú để con trì niệm cho tâm trí được sáng suốt”.

  Thiền sư suy ngẫm giây lát sau đó ông nghiêm mặt nói: “ Thôi được rồi, nếu con đã khăng khăng và tin như vậy! Sư Phụ sẽ ban cho con một câu thần chú có thể làm dịu tâm trí”. Sau đó, Thiền sư thì thầm một câu thần chú vào tai anh ta và dặn anh ta phải trì câu thần chú này mỗi ngày bằng cách ngồi một mình nơi thanh vắng. Người thanh niên rất vui mừng, cảm ơn Thiền Sư và hứa rằng sẽ nỗ lực trì tụng thần chú. Trong khi anh ta sắp quay lại để rời đi vị thiền sư căn dặn thêm: “Nhưng hãy nhớ một điều, đừng nghĩ đến một con khỉ trong khi tụng thần chú này vì đây là chú đặc biệt nếu không thần chú sẽ trở nên phản tác dụng”. Người thanh niên trẻ bật cười và thưa rằng: “Sư Phụ, tại sao con lại phải nghĩ đến một con khỉ. Con chưa bao giờ nghĩ đến một con khỉ trong suốt cuộc đời mình. Sư Phụ đừng lo lắng về điều đó”.

  Người thanh niên vui vẻ hớn hở trở về nhà và ngay lập tức ngồi xuống để tụng trì chú. Khi bắt đầu trì tụng chú, anh ta nhớ lại lời của Thiền sư rằng “đừng nghĩ đến một con khỉ khi tụng chú này” và ngay lập tức khi anh ta nhớ lại lời của Sư phụ dặn thì hình ảnh của con khỉ bắt đầu hiện lên trong tâm trí anh ta. Anh ta cố gắng lờ đi những suy nghĩ về con khỉ nhưng khi anh ta càng cố gắng lờ đi thì những con khỉ bắt đầu xuất hiện càng nhiều hơn trong tâm trí anh ta và sau một thời gian, tâm trí anh ta tràn ngập những con khỉ.

  Người thanh niên nghĩ, tại sao Thiền sư lại chỉ bảo mình như vậy nếu ông biết rằng con khỉ là một rắc rối trong quá trình trì chú thì ông không nên nhắc đến nó, không có con vật nào khác hiện lên trong tâm trí mình mà chỉ có những con khỉ. Suy nghĩ thế anh ta đứng dậy, tắm rửa mặt sạch sẽ, thay quần áo mới và quyết định vào phòng  ngồi một mình yên lặng để tụng thần chú. Ngay khi anh ta nhắm mắt lại, những con khỉ bắt đầu vây lấy vào anh ta, chúng ở khắp xung quanh anh ta. Bất cứ nơi nào anh ta nhìn, anh ta đều thấy khỉ, khi vào ban đêm, anh ta thậm chí bắt đầu nhìn thấy những con khỉ trước mặt các thành viên trong gia đình mình. Người thanh niên phát điên lên, anh ta càng cố gắng phớt lờ lũ khỉ, thì càng nhiều khỉ hiện lên trong tâm trí anh ta, đến sáng anh ta gần như phát điên.

  Sáng sớm hôm sau, anh ta nhanh chóng chạy trở lại gặp Thiền sư kể lại mọi chuyện: “Thưa Sư Phụ, Thầy đã ban cho con loại chú nào vậy, từ trước đến nay con chưa bao giờ nghĩ đến khỉ vậy mà bây giờ tâm trí con tràn ngập những suy nghĩ về khỉ và khỉ không rời khỏi con dù chỉ một giây. Xin hãy giúp con và giải thoát tâm trí con khỏi những con khỉ này”.

  Thiền sư mỉm cười rồi nói, được rồi con hãy thư giãn và ngừng tụng chú, đừng làm gì cả, hít thở nhẹ nhàng sâu vào và nhìn vào những suy nghĩ của mình. Người học trò ngồi xuống thư giãn và làm theo. Giây lát sau anh ta ngạc nhiên khi thấy bây giờ không còn suy nghĩ về khỉ nữa, mọi thứ trở lại bình thường.

  Sau đó Thiền sư nói: “Đệ tử à! Con thấy đấy, Thầy chỉ muốn nói với con về bản chất của tâm trí chúng ta. Đừng bao giờ cố gắng chiến đấu với tâm trí của con, giống như con càng nhấn lò xo thì nó sẽ càng nhảy bật lại mạnh hơn. Tương tự như vậy, con càng cố gắng kìm nén tâm trí của mình thì nó sẽ càng trở nên mạnh mẽ hơn, hãy bình tĩnh và bắt đầu quan sát những suy nghĩ của con và con sẽ thấy rằng khi con nhìn chúng thì chúng sẽ dần lắng dịu và để quan sát tâm trí của mình thì con cần phải thiền định.”

Pháp Lưu Home biên dịch (Theo câu chuyện Thiền)